اندیشه های اجتماعی معاصر مسلمین

گونه شناسی اندیشه اجتماعی مسلمین

اندیشه اجتماعی متأثر از اندیشه های بنیادی است لذا گونه شناسی اندیشه اجتماعی مسلمین در ذیل طبقه بندی اندیشه های معاصر مسلمین است

به طور کلی اندیشه های معاصر مسلمین را به چند جریان فکری می توان تقسیم کرد. اندیشه اجتماعی هر جریان به تناسب آن است

سه جریان فکری مهم در اندیشه معاصر مسلمین

1- جریان غرب گرائی

2- جریان اسلام‏گرا

3- جریان روشنفکری دینی یا تجدد دینی

4. جریان های فرعی در دنیای اسلام که ممکن است در درون این جریان ها قرار بگیرند

جریان غرب گرا

1- جریان غرب گرائی یا روشنفکری بیمار و غرب زده

    تنها چاره رهایی از مشکلات دنیای اسلام را اخذ تمدن غرب می‏داند؛

این جریان خود ابعاد گسترده علمی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی را شامل می شود

اندیشه اجتماعی جریان غرب گرا بازتابی از منظر غرب به دنیای اسلام است.

بنابراین جریان نخست را می توان اندیشه های اجتماعی غرب گرا نامید

اندیشه اجتماعی رویکرد غرب گرا در دنیای اسلام حوزه های مختلفی را شامل میشود: حوزه دین ورزی و باورهای و رفتارهای دینی، سیاست، حکومت، هنر، تکنولوژی، خانواده، جوانان، زنان، شغل، ورزش و ....   

جریان اسلام گرا

2- جریان اسلام‏گرا یا بیداری اسلامی

    خواهان بازگشت به اسلام و احیاء آموزه‏های کتاب و سنت در عرصه‏های سیاسی و اجتماعی است.

این جریان که ریشه در تاریخ و هویت دنیای اسلام دارد در مواجهه با جریان غرب گرائی به بازسازی و جریان سازی خود پرداخت

حوزه و گستره اندیشه هایش بسیار وسیع است

به تناسب اندیشه های بنیادی خود به طرح اندیشه اجتماعی در تمام حوزه های زندگی اجتماعی می پردازد

جریان تجدد دینی

3- جریان روشنفکری دینی یا تجدد دینی

از برخی جهات متأثر از جریان اول و از جهاتی دیگر نزدیک به جریان دوم است،

برای حلّ مسأله تجدد، روشها و رویکردهای نوینی را در فهم اسلام و میراث اسلامی دنبال می‏کند که مستلزم نفی و طرد تفسیرها و باورهای مرسوم اندیشمندان مسلمان می‏باشد.

این جریان که اکنون هم در جوامع اسلامی فعالیت دارد، تفسیر جدیدی را از اسلام ارائه می‏دهد و به گونه‏ای با جریان تجدد کنار می‏آید و آن را با اسلام جمع می‏کند و یا از منظر خاصی دست به گزینش یا نقد آموزه اسلام می‏زند

در ایران جریان موسوم به روشنفکری دینی شامل فعالانی هم‌چون: عبدالکریم سروش، مصطفی ملکیان، محسن کدیور، مجتهد شبستری، علی پایا می شود.