تأملی در معنای «وحدت»

تأملی در معنای «وحدت»

از ابتدای تشکیل نظام مقدس جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) مسأله وحدت میان شیعه و سنی را مطرح کردند و این امر در دستور کار جمعوری اسلامی قرار گرفت. مسئولین کشور نیز همراه بر این مسأله تاکید داشته‌اند و امسال نیز بعنوان سال اتحاد ملی نام گرفت. ما نیز به همة ارکان جمهوری اسلامی اعتقاد داریم و طرح بحث «وحدت» را ابتکاری عاقلانه و تدبیری خردمندانه می‌دانیم.

حال که این همه از این واژه استفاده می‌کنیم و به آن اعتقاد داریم، خوب است تأملی در معنای آن بنماییم؛

تلقی و برداشتی که در اذهان عموم مردم و بسیاری از جوانان شیعه از معنای وحدت وجود دارد این است که وحدت یعنی پرهیز از هر گونه بحثی ـ اعم از تاریخ، روایی، کلامی و .... ـ که به نوعی با عقاید اهل سنت منافات دارد و برای حفظ وحدت باید جلوی این مباحث را گرفت و هر کس در گفتار یا نوشتارش متعرض این مسائل شود ضد وحدت عمل کرده.

لکن این معنا بسیار سطحی، ظاهری و کوته بینانه است برای روشن شدن معنای صحیح وحدت باید ابتدا به نکاتی توجه کنیم؛

لازم است به این نکته عنایت داشته باشیم که درخواست وحدت گاهی از موضع ضعف و انفعال است و گاهی از موضع عزت و قدرت.

وحدت از موضع ضعف به این است که شخص یا گروهی احساس کنند ناتوان هستند و در اقلیت قرار دارند و اگر با دیگران متحد نشودند موجودیتشان در خطر است لذا برای حفظ موجودیت یا منافعشان به ناچار سعی می‌کنند در مقابل گروه دیگر کوتاه بیایند و از آنها تقاضای اتحاد کنند.

وحدت از موضع قدرت به این است که فرد یا افرادی تا جای ممکن خود را از جمیع جهات قوی کنند و در این زمینه هیچ غفلت و کوتاهی نکنند اما در عین حال اینکه در نهایت قدرت و عزت و اقتدار قرار دارند لکن بخاطر مصالح بالاتری دیگران را نیز به دعوت فرا خوانند.

در بحث وحدت شیعه و سنی نیز مسأله به همین صورت است یعنی ما می‌توانیم دست روی دست بگذاریم و بدون اینکه تحقیق و مطالعه‌ای در این زمینه داشته باشیم فقط بگوییم: ما و آنها هر دو مسلمان هستیم، تعداد شیعیان کمتر است و تعداد آنها بیشتر، سپس باید اتحاد داشته باشیم. این همان وحدت از موضع ضعف و ذلیلانه است که نه فقط منظور و مد نظر هیچ کدام از علما و مسئولین نظام نبوده بلکه ضروریات مذهب آن‌ را نفی می‌کند.

اما از سوی دیگر ما شیعیان می‌توانیم در عقایدمان محکم و پا بر جا باشیم، بر تمام مسائل اختلافی و غیر اخلاقی مسلط باشیم و در عین حال که به بسیاری از عقاید اهل سنت ایراد و اشکال داریم باز هم برای مصالح برتری که وجود دارد دست وحدت به سوی آنها دراز کنیم.

اگر تقاضای وحدت از سوی ما از موضع عزت و سر بلندی باشد علاوه بر اینکه عقاید خود را حفظ کرده‌ایم و در تشیعمان ثابت قدم مانده‌ایم، اهل سنت نیز با کمال میل پیشنهاد وحدت را پذیرفته و در حفظ آن نیز تلاش می‌کنند.

آیا در وحدت نظامی و سیاسی نیز وضع به همین صورت نیست؟ یعنی اگر ما خود را از نظر نظامی قوی نکنیم و فقط از همسایگانمان بخواهیم با ما پیمان نظامی ببندند، آیا این اتحاد قابل اعتماد است و آیا عاقلانه است که ما به آن دل خوش کنیم؟ پاسخ روشن است؛ ما همزمان با تلاش کامل و بدون وقفه‌ای که برای تقویت بنیه نظامی خود می‌نماییم از اتحاد با همسایگان و برخی دیگر از کشورها در مقابل دشمن مشترک نیز غافل نمی‌شویم.

متأسفانه برداشت نادرست از معنای وحدت لطمه‌های زیاد و جبران ناپذیری برای ما در پی داشته است؛ کوتاهی ما در این سالها باعث شده‌ است که نسل جوان ما غافل شده و از عقاید مذهبشان بی‌اطلاع باشند و دشمن نیز که زیرکانه مشغول القاء شبهه و عقاید نادرست است بسیاری از ایشان را به وادی شبهات کشانده و ضعیف المذهب و بی‌تفاوت کرده است و چه بسا آنها را از مذهب حقّه گمراه و به وادی ضلالت کشانده است.

شبهاتی پوچ و بی‌محتوا که رشد و شیوع آنها فقط بخاطر سکوت و غفلت شیعیان و تبلیغات گسترده طرف مقابل بوده است و گر نه بطلان و تناقض از سر و روی آنها می‌بارد. چه لطمه‌ای از این جبران ناپذیرتر و تأسف‌بارتر که جوان شیعه که در دامن خانواده‌ای متدین پرورش یافته، از راه نجات خارج شده و برای همیشه در راه منحرفی قرار می‌گیرد که پایانی جز سردرگمی و تحیر و دوری از رحمت الهی ندارد.

سفر به سرزمین وحی و زیارت خانه خدا که باید وسیله‌ای برای سلوک معنوی و توشه گرفتن از محضر پیامبر اکرم و ائمه بقیع ـ صلوات الله علیهم ـ باشد اکنون ابزاری برای گمراه کردن و انحراف شیعیان شده است و بسیاری از مسافران بویژه جوانان پس از بازگشت از این سفر با یک دنیا شک و شبهه و گمراهی بر می‌گردند زیرا در دوران تحصیل و فراغتشان هیچ کدام از اصول مذهب برایشان تبیین نشده و از آن بی‌اطلاعند.

نسل امروزی حتی بسیاری از جوانان پاک و صادق و متدین ما نیز بخاطر ندانستن معنای درست وحدت در این سالها آنقدر ضعیف و بی‌اطلاع بار آمده‌اند که در برخورد با یک مخالف نمی‌توانند کوچکترین دفاعی از عقایدشان بنماید و به سادگی وامانده و رنگ می‌بازند.

علت اینکه عده‌ای از متدینین و کسانی که دغدغه‌ دینی دارند، نسبت به اصل بحث وحدت بدبین شده‌اند و به مخالفت با آن برخاسته‌اند همین آفات و مضراتی است که ما فقط به گوشه‌ای از آن اشاره کردیم.

در صورتی که همه این پیامدهای منفی بخاطر برداشت نادرست از وحدت بوده و گر نه بدون شک تنها عاملی که می‌تواند مسلمین را از خطر دشمن مشترک نجات دهد همین وحدت است.

در سالهای اخیر بویژه پس از سقوط صدام که اکثریت شیعه مردم عراق فرصت و مجالی یافتند تا در امور کشورشان دخالت نمایند بارها علمای وهابی علنا بیانیه و فتوا صادر کرده‌اند که کشتن شیعیان جایز یا واجب است و پولها و نیروهای آنان است که هر روز عده‌ای را به خاک و خون می‌کشد.

لکن باید دانست که ما باید حساب وهابی‌ها را از اهل سنت جدا کنیم و نیز حساب عوام مردمشان را از علمایشان جدا بدانیم.

گر چه علمای وهابی هر روز به فکر جنایتی جدید هستند اما ما شیعیان آنها را به پای مردم معمولی و اهل سنت نمی‌نویسیم و تلاش می‌کنیم وحدت را حفظ نماییم.

شیعیان باید توجه داشته باشند صرف اینکه نام خود را شیعه بگذاریم و به متقضیات شیعه بودنمان عمل نکنیم باعث هدایت و نجات ما نمی‌شود و اولین وظیفه ما آن است که در حد نیاز از مسائل مذهبیمان کسب اطلاع کنیم و از علمای خود بخواهیم ما را در این زمینه با بصیرت نمایند.

و اگر در قیامت تنها امیدمان این است که شیعه امیرالمؤمنین علیه السلام هستیم باید به گونه ای عمل کنیم که هنگام رویارویی و قرار گرفتن در محضر ایشان، بخاطر کوتاهی و عملکرد بدمان سرافکنده و شرمنده نشویم.

شیعه باید از هویت خود مطلع باشد و از آنچه در طول تاریخ بر شیعیان گذشته بی‌خبر نماید و درباره فضایل اهل بیت علیهم السلام دوستان و دشمنان آنها اطلاعات لازم و کافی داشته باشد.

در پایان تاکید می‌کنم که مقوله وحدت نباید بهانه‌ای شود برای کوتاهی و سهل انگاری ما در امور مذهبیمان بلکه بهترین راه حفظ وحدت از یکسو افزایش معلومات و اندوخته‌های مذهبی است و از سوی دیگر برخورد عاقلانه و بدور از احساسات تند و غیر معقول نسبت به اهل سنت است.

و السلام

همسخن ::: یکشنبه 86/5/7::: ساعت 9:40 صبح

حواشی وارده: حاشیه

لیست کل یادداشت های این وبلاگ